قانونگذار در سال 1356 بمنظور حمایت از مستاجرین املاک تجاری که مدت زیادی در عین مستاجر فعالیت کسبی داشته اند و باعث رونق ملک گردیده اند این تاسیس حقوقی را به وجود آورده است که برخی از حقوق دانان آنرا با حق سرقفلی یکی می داند لیکن یک تفاوت آشکار بین این دو حق وجود دارد که در حق سرقفلی مستاجر در زمان انعقاد قرارداد اجاره مبلغی به عنوان سرقفلی به موجر پرداخت می نماید لیکن در حق کسب و پیشه مستاجر هیچ مبلغی نپرداخته است و صرفا فعالیت کسبی وی در ملک رونقی ایجاد کرده است که همین امر مبنای حق کسب و پیشه است . این موضوع صرفا در قانون پیشگفته مورد شناسایی قرار گرفته و قانون روابط موجر و مستاجر سال 1376 اشاره ای به آن ننموده است .
مستاجری که دارای حق کسب و پیشه است را به صرف پایان مدت اجاره نمی توان تخلیه نمود و تنها در معدود مواردی که قانون به آن تصریح نموده می تواند از دادگاه صالح ( دادگاه محل وقوع ملک ) تقاضای تخلیه ملک را نمود . برای اینکه دادگاه به صدور این حکم اقدام نماید خواهان ( مالک ملک تجاری و یا وکیل دادگستری از جانب وی ) بایستی مراتب تخلف مستاجر از مفاد قرارداد اجاره فی مابین و یا حدود عرف و عادت را به اثبات برساند ، مواردی از قبیل ، انتقال مورد اجاره به غیر ، عدم پرداخت اجاره بها ، تغییر کاربری ملک و نیز تعدی و تفریط نسبت به عین مستاجره ، می تواند سبب صدور حکم به تخلیه گردد لیکن در مواردی که صدور حکم تخلیه بر مبنای آن باعث از بین رفتن تمام یا بخشی از حق کسب و پیشه می گردد ، دادگاهها بسیار محتاط بوده و در اغلب موارد از صدور چنین رایی اجتناب می ورزند ، لیکن حضور وکیل دادگستری که در این قبیل پرونده ها دارای تخصص و تجربه بالایی است می تواند سبب حصول نتیجه مطلوب گردد و نیز در خصوص مستاجری که هیچ تخلفی از مفاد اجاره نداشته است حضور وکلای باتجربه سبب حفظ حقوق کسبی و پیشگیری از تضییع حقوق ایشان می شود .
بنابراین چنانچه در املاک تجاری دارای حق کسب و پیشه دارای حقی می باشد پیش از هر اقدامی با وکلای با تجربه و متخصص ما در این زمینه ، مشاوره نمایید و هرگز بدون حضور وکیل در جلسات رسیدگی دادگاهها ، حاضر نشوید چراکه در صورت صدور حکم و از بین رفتن حقوق شما دیگری راهی برای جبران آن وجود ندارد .
