وکیل دادگستری فردی است که با داشتن مجوز قانونی از یک مرجع قانونی مستقل با دریافت دستمزد یا بدون آن از دادگاه یا مراجع دیگر که اختیار قانونی گرفتن تصمیم‌های لازم الاجرا در مورد اشخاص را دارند به دفاع از حقوق شخصی به نام موکل که به او تفویض اختیار کرده است یا این اختیار به نیابت از موکل از جانب قوای عمومی به وکیل تفویض شده با رعایت و در محدوده اختیارات داده شده از طرف موکل می پردازند و یا به نمایندگی از موکل در اموراتی که می تواند برای موکل پیامدهای تعهدآور داشته باشد بدخالت می کند
اصولاً وکیل دادگستری شخصی که تحصیلات دانشگاهی در رشته حقوق یا فقه و مبانی حقوقی داشته و حداقل دارای مدرک لیسانس در این رشته ها باشد وکیل دادگستری باید مجوز قانونی وکالت را که همان پروانه وکالت است دارا باشد.
مجوز قانونی تا قبل از سال ۱۳۸۰ و تصویب ماده ۱۸۷ قانون برنامه سوم توسعه فقط از جانب کانون وکلای دادگستری صادر می شود که پس از تصویب مقرره مذکور علاوه بر کانون وکلای دادگستری، مرکز امور مشاوران و کارشناسان قوه قضاییه نیز اقدام ببه صدور پروانه وکالت صرف‌نظر از قانونی بودن آن نمود.
علی الاصول یک فارغ التحصیل حقوقی برای دریافت پروانه وکالت می بایست در آزمون شرکت نموده و در رقابت با سایر شرکت‌کنندگان حائز رتبه تا سقف اعلام شده از سوی نهاد برگزار کننده آزمون شود که پس از قبول شدن در آزمون، پروانه کارآموزی را دریافت می نماید که اصولاً در ایران کارآموزان نیز حق وکالت دارند و پس از دوره کارآموزی و انجام وظایف و تکالیف کارآموزی و قبولی در آزمون اختبار شفاهی و کتبی پروانه وکالت به وی تقدیم می شود. در نهایت اعلام می گردد مطابق ماده ۳۳ قانون آیین دادرسی مدنی صرفاً اشخاصی که دارای مجوز قانونی وکالت می باشند حق وکالت در دادگاهها را دارا می باشند.
